Ναΐφ καλλιτέχνες στο μουσείο της Αγγελικής Χατζημιχάλη

Tο φως χαϊδεύει τον χώρο, τα βιτρό στον προθάλαμο μας καλωσορίζουν, ο λεπτομερής διάκοσμος με τα σκυριανά ξυλόγλυπτα μας προδιαθέτει θετικά γα ότι θα επέλθει καθώς μας δημιουργεί την αίσθηση ότι αυτός ο χώρος λειτουργεί σαν χρονοκάψουλα. Η οικεία της Αγγελικής Χατζημιχάλη, μια πραγματική κιβωτός του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού μετατρέπεται σε μήτρα για να αναγεννηθούν τα ήθη, τα έθιμα, οι αξίες και οι προβληματισμοί προηγούμενων γενεών Ελλήνων, ζητήματα που προσεγγίζονται εκ νέου μέσα από έργα Τέχνης.
 Σε ένα αρμονικό  και εποικοδομικτό διάλογο με τα μόνιμα εκθέματα- φορεσιές, είδη λαϊκής τέχνης, χρηστικά αντικείμενα, υφαντά, πορτραίτα κ.ά. του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης του Δήμου Αθηναίων  η περιοδική έκθεση 50 έργων Ελλήνων και Κύπριων καλλιτεχνών από την Χρήστου και της Πόλης Κολλιαλή, ναΐφ καλλιτεχνών αναδύεται η ατμόσφαιρα περασμένων δεκαετιών και η αναζήτηση της ταυτότητας των Νεοελλήνων. Μάλλον οφείλεται στο γεγονός ότι η ναΐφ ζωγραφική δεν ντρέπεται να εκδηλώσει τον προσανατολισμό στο τοπικό-εθνικό λαϊκό στοιχείο, παρά την μοντέρνα τάση στον εξευρωπαϊσμό. Βέβαια, οι ναΐφ καλλιτέχνες δεν μπαίνουν σε ένα καλούπι τυφλής μίμησης, αλλά εκφράζουν τις προσωπικές τους αγωνίες, γονιμοποιώντας σπέρματα του παρελθόντος. Το άκρως ενδιαφέρον στοιχείο, συνεπώς είναι  η αναζήτηση της προσωπικής καλλιτεχνικής ταυτότητας, η οποία διέρχεται μέσα από την ταυτότητα -αναζήτηση του εμείς- μιας ολόκληρης γενιάς Νεοελλήνων.

Της Μαρίας Αλιμπέρτη

Έργα από μελάνι σε χαρτί, ακουαρέλες τέμπερες και μεικτή τεχνική, συνυπάρχουν στην ξεχωριστική πλακιώτικη οικεία που έχει έντονα ακόμη το στίγμα της σπουδαίας λαογράφου, με τα προσωπικά της αντικείμενα και τα πορτραίτα τους να αντικατοπτρίζουν την σπουδαία προσωπικότητα της χαρισματικής αυτής προσωπικότητας.
 Αυτό το αντάμωμα, λοιπόν λαϊκής τέχνης και της υψηλής τέχνης της ζωγραφικής στο μουσείο της Αγγελικής Χατζημιχάλη προσελκύει το βλέμμα του θεατή-επισκέπτη από τον χώρο υποδοχής-σαλόνι της σπουδαίας λαογράφου  καθώς πάνω στο υπέροχο τζάκι ξεχωρίζει το κέντημα της Ειρήνης Κουμανδράκη  "Το πανηγύρι στο χωριό " με τα υπέροχα ζωηρά χρώματά του.  Βέβαια αυτό που με ενθουσίασε ήταν το λαδοφάναρο στο δεύτερο όροφο της οικείας,  διακοσμημένο από τα χέρια του Μποστ με ήρωες της ελληνικής επανάστασης. Ελληνικά τοπία όπως από την Αράχοβα, την Σίφνο, την Φολέγανδρο, αγορά των Μεγάρων εμπνέουν τους ναΐφ.

Τον σπαραγμό του πολέμου, της Μικρασιατικής καταστροφής αλλά και του εμφυλίου μου θύμισε το έργο κοσμικής ζωγραφικής του Γ.Μητράκα "Πατέρα, μητέρα, που πάμε;" λόγω της  δραματικότητας και της ανησυχίας που αποπνέουν οι ήρωες  με τα έντονα κόκκινα ενδύματα σε μαύρο φόντο.Ακόμη και πιο απλά θέματα όπως στιγμιότυπα από την καθημερινότητα  όπως η χαλάρωση στο καφενείο, το τραμ μέσα στην πρωτεύουσα, κακόφημες συνοικίες όπως η Τρούμπα ξαναζωντανεύουν. Καθώς βρίσκομαι μπροστά από τον πίνακα του Σαββάκη με τίτλο ¨οδός Αθηνάς", έχω εγκλωβιστεί από αυτή την κρυστάλλινη απόδοση του φωτός του δειλινού, από τις πινελιές που θυμίζουν από ένα πιο ρεαλιστικό τρόπο απόδοσης από αυτόν του Βαν Γκόγκ .
 Βέβαια δεν θα μπορούσα να μην σταθώ μπροστά από το έργο για την απελευθέρωση της Αθήνας Μαρίας Βαξεβάνογλου με την σχεδόν  αρχιτεκτονική απόδοση της λαοθάλασσας που πανηγύριζε. Πραγματικά ταξιδεύω στα γαλάζια νερά του Αιγαίου χάρη στο "Νησιώτικο τοπίο" της Σοφίας Καλογεροπούλου αλλά και στην "Κωνσταντινούπολη" της Μ.Μουριάδου.

Ένα χαμόγλεο σχηματίζεται στο πρόσωπό μου καθώς βρίσκομαι μπροστά στο σχέδιο του Ευγένιου Σπαθάρη  για την παράσταση Βάτραχοι, εστιάζοντας στο ειρωνικό σχόλιο του καλλιτέχνη: στην απεικόνιση του Καραγκιόζη

που προσπαθεί να το σκάσει μέσα σε μια βάρκα παρέα με ένα σκελετό-θάνατο.
Εισερχόμενη στη τελευταία αίθουσα μαγνητίζομαι από το έργο "ο Χριστός της Ρούμελης¨ του Χρ. Καγκάρα, που συνομιλεί αρμονικά με τα εκθέματα από την ζωή των Σαρακατσάνων. Όλη η αίθουσα είναι αφιερωμένη στην αγροτική ζωή και τις αξίες των ανθρώπων που καλλιεργεί η γη, σε ένα κρεσέντο αυτού του διαλόγου μεταξύ μόνιμων εκθεμάτων και έργων της περιοδικής έκθεσης . "Ο χωρός της Τράτας στην Πάχη", το πλύσιμο στο ποτάμι, το ξελάκκωμα  αλλά και ο τρύγος είναι μικρός πτυχές μια ζωής που θα μπορούσε να έχει μια φυλή όπως των Σαρακατσάνων . Η θρησκευτική λατρεία του Αη Γιώργη , ο Μάρκος Μπότσαρης, τα προικιά όλες αυτές οι εικόνες αποτελούν κρίκους συνοχής με το χθες και τις προηγούμενς γενιές.

Έως 24 Σεπτεμβρίου
Διευθυνση : Αγγελικής Χατζημιχάλη 6, Πλάκα τηλ 2103243972,987
ωρες λειτουργίας: Δευτέρα κλειστά, Τρίτη έως Παρασκευή 9.00-19.00, Σάββατο & ΚυΡΙΚΑΉ 9.00-14.00